تقویت حافظه با نوروفیدبک
حافظه، پدیده های بیشمار هستی را در کل واحدی یکپارچه می سازد.بدون نیروی پیوند دهنده و وحدت بخش حافظه ، هشیاری به تعداد لحظه های زندگی تجزیه می شود.حافظه به انسان نوعی احساس تداوم می بخشد که درک انسان از خویشتن نیز به آن بستگی دارد.حافظه ، وسیله ای است که تجارب قبلی در آن نگه داری و اطلاعات برای استفاده در زمان حاضر از آن استخراج می شود . همچنین فرایندی است که به سازو کارهای پویای مرتبط با ذخیره سازی ، نگهداری و بازیابی اطلاعات تجارب گذشته اشاره دارد . امروزه روانشناسان به سه تمایز عمده در زمینه حافظه قائلند .اولی مربوط است به مراحل حافظه:رمزگردانی، اندوزش، بازیابی)حافظه ممکن است در هر یک از این سه مرحله اختلال پیدا کند. تمایز دوم با ذخیره سازی کوتاه مدت یا بلند مدت اطلاعات سر و کار دارد. تمایز سوم مربوط است به ذخیره سازی انواع اطلاعات عملکرد سه مرحله حافظه در همه موقعیت ها یکسان نیست. در موقعیت هایی که اندوزش مطالب برای چند ثانیه مطرح است در مقایسه با موقعیت هایی که مطالب باید مدتی طولانی تر ذخیره شود، نوع حافظه فرق می کند ؛ موقعیت های نخست با حافظه فعال و موقعیت های دوم با حافظه درازمدت سر و کار دارند تا یک دهه پیش، روانشناسان عموما تصور میکردند که برای نگهداری تمام مطالب، نظام حافظه واحدی دست اندر کار است .
استفاده از ابزار نوروفیدبک
حافظه به ما نوعی احساس تداوم می بخشد و درک ما از خویشتن به آن بستگی دارد. حافظه فرایندی برای ذخیره سازی، نگهداری و بازیابی اطلاعات است. باتوجه به اهمیت حافظه، تکنیک های زیادی جهت بهبود حافظه افراد، به کار گرفته شده که یکی از این تکنیک ها نوروفیدبک است. نوروفیدبک ابزار مناسبی برای بهبود فرایندهای شناختی می باشد. نوروفیدبک، روشی ایمن و بدون درد است که کارکرد و خودکنترلی مغز را به طرق مختلف بهبود می بخشد.
. مکانیسم زیربنایی آن شامل تقویت مکانیسم خودتنظیمی مورد نیاز برای کارکرد مؤثر می باشد. این تکنیک در اوایل شکل گیری به «بیوفیدبک الکترو انسفالوگرافی» یا ای ای جی معروف بود. نوروفیدبک تکنیکی است که در آن اشخاص یاد میگیرند به وسیله ی شرطی سازی کنشگر، الگوی امواج مغزی خود را تغییر دهند..نوروفیدبک به دنبال آن است که به افراد آموزش دهد واکنش امواج مغزی خود را نسبت به محرکها، بهنجار سازند.از نوروفیدبک می توان برای تحریک یا تنظیم فعالیت مغزی استفاده کرد. از نوروفیدبک در درمان صرع و اختلال بیش فعالی /کم توجهی نیز استفاده می شود و اخیرًا روی افراد سالم به کار گرفته شده است.
امواج مغزی برحسب فرکانس به چهار دسته متفاوت تقسیمبندی میشود. این چهار دسته از بلندترین و آهسته ترین تا کوتاهترین و سریعترین به ترتیب عبارتند: دلتا) 1 تا 4(تتا) 3 تا 7 هرتز( آلفا) 9 تا 14 هرتز(و بتا) 13 تا 41 هرتز( . امواج دلتا زمانی دیده میشود که فرد در خواب عمیق است ، تتا زمانی دیده میشود که فرد در حالت خواب نسبتاً سبکتری است .فعالیت آلفا معمولاً زمانی به حداکثر می رسد که فرد بیدار و نسبتاً در حال آرامش است.
امواج بتا با تمرکز و پردازش شناختی ارتباط دارد.هدف نوروفیدبک آموزش خودتنظیمی به مغز است و سعی دارد به مغز یاد دهد که چگونه خود را تنظیم کند. در نتیجه پس از درمان با نوروفیدبک، مغز با مواجهه با مشکلات جدید و خارج شدن از نظم خود، نیازمند ماده دارویی خارجی نمی باشد چرا که میتواند از طریق فرایند خودتنظیمی ، نظم جدید خود را بدست آورد.
مزیت نوروفیدبک ، نداشتن عوارض اثرات سوء داروها که باعث کاهش انعطاف پذیری مغز می شوند است ، نوروفیدبک اثر درمانی خود را برای درمان بسیاری از ناراحتی های عصبی و روانی، نشان داده است.تعدادی از مطالعات اثرات مثبت نوروفیدبک را در درمان اختلالات روانی نشان داده اند از جمله آنها اختلال بیش فعالی با کمبود توجه اختلال مصرف مواد ، صرع و مبتلا به اوتیسم می باشد. علاوه بر کاربردهای بالینی، تاثیر نوروفیدبک در افزایش کارکرد های شناختی ( مانند حافظه ) افراد سالم نیز گزارش شده است.
(تهیه و تنظیم از : حوریا قنبری پرمهر کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و نوروتراپیست )